Добавить статью
11:22, 5 июля 2011 10130

Чикилдек

Оюнчулардын саны 3—6 киши.

Оюн өткөрүлүүчү жер: аянтча, талаа.

Оюнда колдонуучу аспаптар: эне таяк (1 м), бала таяк (15—20 см)

Оюнга даярдануу. Диаметри 1,5 м. келген тегерек сызылат, тегеректин ортосуна бала таяктын узунунан тигирээк чуңкур казылат. Оюнчулар эки топторго бөлүнүп, оюндун шарты жана кезеги жөнүндө сүйлөшүп алышат. ;

Оюндун баяны. Оюндун шарты жана кезеги боюнча бир топтун оюнчулары тегеректин жанында, экинчилери талаада турушат.

Бала таяк тегеректин ортосунда чункурдун үстүнө коюлат. Биринчи оюнчу эне таяктын бир учу менен, бала таяктын астына киргизгенден кийин, аны бийиктикке ыргытып, бала таяк кайра жерге түшүп жатканда, эне таяк менен, талааны көздөй уруп, тегеректен алыс учурганы аракеттенет. Эгерде ошол оюнчу эне таяк менен, жерге түшүп жаткан таякчаны ура албаса же ургандан кийин бала таяк тегеректин ичине түшүп калса ал оюнчу аракеттенүүсүн пайдаланды деп эсептелип, колундагы эне таякты көзектеги оюнчуга өткөрөт. Эгерде баланын таягы туура урулса, талаадагы оюнчулар аны жерге түшүрбөй абада кармап калышса, оюнчулар ролдору менен алмашышат. Бала таякты кармай алышпаса, талаадагы оюнчулардын бирөөсү аны алып, тегеректи көздөй ыргытат. Ыргытылган бала таяк тегерекке түшсө, оюнчулар ролдору менен алмашышат. Эгерде түшпөсө, бала таякты уруп жаткан оюнчу, эне таяк менен бала таякты өзүн көздөй тартып, бала таякты эне таяктын учуна чыгаргандан кийин, аны бийиктикке ыргытып кайрадан жерге түшкүчө дагы алыстыкка уруп учурууга аракеттенет. Талаадагы оюнчулар бала таякты жерге түшүрбөй тутуп алганы же тегерекке ыргытып түшүрүүгө аракеттенишет. Ыргытылган бала таяк түшкөн жерден, тегерекке чейин, эне таяк менен өлчөйт. Мисалы 10 таяк, бул деген 10 упай утулду деген болот. Андан кийин ошол эле оюнчу, оюнду жаңылып калгыча улантат. Ал оюнчудан кийин, кийинки кезектери келгендер оюнду улантышышат. Ошентип бир топтун оюнчулары белгилүү упайга жеткиче оюн уланат. Макулдашышкан упайларды алышкан топтун оюнчулары жеңишке жетишишет. Утулган оюнчулар зуулдашып белгиленген аралыктан жүгүрүшүп өтүшөт.

Зуулдаш үчүн жеңишке жетишкен оюнчулардын бирөөсү 3 жолу эне таяк менен бала таякчаны уруп алыстыкка учурат. Мисалы биринчи жолу бала таякча 20 м учуп барып түшөт, экинчи — 15 м. үчүнчү — 20+15 + 20=55 м.

Утулган топтун бирөөсү 55 м. аралыкты терең дем алып, төмөнкү сөздөрдү кайра дем албай айтып, жүгүрүп өтүүгө милдеттүү.

Ак бай,

Ток бай,

Уяттары жок бай,

Катуу жорго

Кашка тай,

Кадик балбан

Катуу чапса чарчаба,

Жеткирбеген башкага

Үстүндөгү жаш бала

Уруп кетип аскага

Чабалекей чамчум Мына жетип калдым! — деп марага жетиш керек.

Эгерде жүгүрүп бараткан оюнчунун алган деми жетпей калып, кайрадан дем алса, ал зуулдашты кайра баштоого тийиш. Эгерде ал оюнчунун алган деми, экинчи жолу дагы жетпей калса, утулган оюнчулардын тобу, уткан оюнчулардын тобун белдерине көтөрүшүп, ошол аралыктан өтүшүшөт. Андан кийин оюнчулардын каалоосу боюнча, оюн кайрадан башталышы мүмкүн.

Оюндун эрежеси. Эне таяк менен, бала таякты (уруп жатканда, жакын калууга, тоскоолдук кылууга, оюн бүтпөй туруп, оюндан чыгып көтүүгө болбойт.

Оюнга методикалык көрсөтмө. Оюнчулардын жаштары бирдей болушу керек. Ар бир топтун оюнчулары өз аспаптары менен ойношот.

Оюндун педагогикалык мааниси. Оюнда күч, ылдамдык тарбияланат, жүгүрүүнүн, ыргытуунун ыкмаларын, максатка жетүүгө, тартипти сактоого үйрөтөт. Зуулдаш учурунда бронха тамырларынын иштөө процесси жакшырат.

Стилистика и грамматика авторов сохранена
Добавить статью

Другие статьи автора

18-08-2011
Опол
8963

08-08-2011
Корозчо урушмай
8609

05-07-2011
Токол эчки
15481

22-06-2011
Бут тепсемей
8500

20-06-2011
Кыл аркан салмай
8444

17-06-2011
Тушоо кесмей
9241

16-06-2011
Теке чабыш
9187

16-06-2011
Ат үстүндө куржун эңмей
8900

15-06-2011
Укурук салмай
9943

13-06-2011
Улак тартыш
13217

Еще статьи

Комментарии будут опубликованы после проверки модератором

×